گاهی اوقات پیش می‌آید که فرزندان ما، در زندگی شبانه خود مهمان ناخوانده‌ای به نام “شب‌ادراری” دارند. شب ادراری کودک بسیاری از والدین را نگران می‌کند، چرا که شاید خودشان هم این تجربه را در دوران کودکی داشته‌اند. در مقاله حاضر به بررسی این بیماری کودک و پدیده طبیعی، علل احتمالی آن و راهکارهای مؤثر برای مدیریت و درمان آن می‌پردازیم تا والدین در جهت رفع این مشکل فرزندان خود، گام‌های قدرتمندی بردارند.
تعریف اختلال شب ادراری کودک
اختلال شب ادراری کودک یک وضعیتی است که به‌عنوان بی‌اختیاری ادرار یا عدم کنترل کودکان بر ادرار در طول شب تعریف می‌شود. یک پدیده طبیعی و رایج که به طور طبیعی در اوایل دوره کودکی رخ می‌دهد. اطلاعات نشان می‌دهد که حدود ۴۰ درصد از کودکان زیر سن ۳ساله درگیر این وضعیت هستند. آن‌ها در طول شب رختخواب خود را خیس می‌کنند. این اختلال ممکن است ناشی از مسائل فیزیولوژیکی یا روان‌شناختی باشد، ولی علت دقیق این پدیده هنوز مشخص نشده است. اما فرضیه‌هایی در این باره مطرح شده‌اند. از جمله علل ممکن، می‌توان به تاخیر در توانایی تشخیص پر شدن مثانه، ظرفیت محدود مثانه برای نگه‌داشتن ادرار در طول شب و اضطراب‌های خانوادگی یا مسائل مدرسه اشاره کرد.
خرید با کیفیت‌ترین لباس بچه گانه دخترانه و خرید لباس پسرانه در طرح‌های جدید و پر طرفدار از فروشگاه پوشاک اینفینیتی کیدز😍
در طی دوره کودکی، بسیاری از افراد این مشکل را پشت سر می‌گذارند، اما در برخی موارد این وضعیت تا سنین بالاتر هم ادامه دارد. اغلب در سنین نوجوانی یا حتی زودتر، این مشکل به‌صورت خودبه‌خود حل می‌شود. اگرچه بسیاری از موارد، شب ادراری معمولی هستند، اما درصورتی‌که مسئله به طور مداوم ادامه داشته و به کیفیت زندگی کودک آسیب بزند، مشاوره پزشکی توصیه می‌شود.
علائم شب ادراری کودک
علائم شب ادراری در کودکان می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- خیس شدن رختخواب: یکی از نخستین و بارزترین علائم شب ادراری کودک، خیس شدن رختخواب کودک است. این ممکن است به‌صورت مداوم یا به طور دوره‌ای رخ دهد.
- نشستن با دو زانو: کودک ممکن است در خواب دوزانو نشسته باشد و زانوها و پاها را در خود پیچیده یا بر روی پاشنه پا نشسته باشد. این ممکن است نشانه حساسیت مثانه باشد که منجر به شب ادراری می‌شود.
- نمناک شدن لباس‌های زیر مثل شورت یا شلوار: یکی از نشانه‌های شب ادراری ممکن است حضور نم در لباس‌های زیر باشد. کودک ممکن است به دلیل تخلیه ادرار در خواب، شلوار یا شورتش نم داشته باشد.
- دیده‌شدن علائم در خواهر و برادرها: اغلب دیده می‌شود که اگر یک کودک به شب ادراری مبتلا باشد، خواهر یا برادرهایش نیز ممکن است به همین مشکل دچار باشند. این نشانه ممکن است نشانگر وجود عامل‌های ژنتیک یا محیطی در شب ادراری باشد.
لازم به ذکر است که شب ادراری کودک یک موضوع رایج است و بیشتر کودکان با گذشت زمان این اختلال را پشت سر می‌گذارند. درهرصورت، درصورتی‌که شب ادراری به‌صورت مداوم ادامه دارد و به کیفیت زندگی کودک آسیب می‌زند، مشاوره با پزشک متخصص در زمینه کودکان توصیه می‌شود تا علت دقیق تشخیص‌داده‌شده و راهکارهای مناسب اتخاذ شود.
علت شب ادراری کودک
شب ادراری کودک علل گوناگونی دارد و همان‌طور که گفتیم ممکن است ناشی از مسائل فیزیولوژیکی یا روان‌شناختی باشد. هرچند علت دقیق شب ادراری در کودکان و خیس کردن رخت‌خوابشان به‌وضوح مشخص نیست، اما چندین عامل ممکن است در این مشکل دخیل باشند. برخی از این عوامل عبارت‌اند از:
- عدم رشد کافی مثانه و کوچک بودن اندازه آن باعث می‌شود قابلیت نگه‌داری ادرار در طول شب را نداشته باشد. در این حالت مثانه کودکان ممکن است ظرفیت محدودی برای نگه‌داشتن ادرار در طول شب داشته باشد.
- برخی از کودکان ممکن است توانایی کنترل مثانه خود را در سنین پایین نداشته باشند. ممکن است اعصابی که با کنترل مثانه در ارتباط هستند، با تأخیر، بلوغ یابند. در این حالت، کودک هنگام خواب به ویژه هنگام خواب عمیق ممکن است پرشدن مثانه خود را تشخیص نداده و از ادرارکردن خود، آگاه نشود.
- عدم تعادل هورمونی و تولید نشدن مقدار کافی از هورمون‌های ضد ادرار در شب باعث می‌شود تولید ادرار در طول شب کاهش نیابد.
- در برخی موارد، شب ادراری ممکن است به عوامل ژنتیکی و ارثی مرتبط باشد و اگر این مشکل در خانواده وجود داشته باشد، احتمال انتقال به نسل‌های بعدی افزایش می‌یابد.
- شرایط روان‌شناختی مانند اضطراب و استرس یا آپنه خواب می‌توانند بر کنترل ادرار تأثیر بگذارند و باعث شب ادراری شوند.
- عوامل محیطی مانند تغییرات در محیط زندگی، مهاجرت، یا وقوع رویدادهای مهم در زندگی کودکان نیز ممکن است به شب ادراری مرتبط باشند.
- تعداد کمی از کودکان ممکن است به علت وجود برخی از مشکلات ساختاری در دستگاه ادراری (کلیه‌ها، حالب، مثانه و مجرای ادرار) مانند یبوست، عفونت‌های مجاری ادراری یا اختلالات ساختاری در سیستم ادراری یا اختلالات عصبی، شب ادراری را تجربه کنند. هر چند که این عوارض در کودکان به‌ندرت اتفاق می‌افتد.
بیشتر بخوانیم: با این روش‌ها وراه‌ها به افزایش قد کودک خود کمک کنید! بهترین توصیه‌ها برای بلند شدن قد کودکان
درمان شب ادراری کودکان
شب ادراری کودک ممکن است با گذشت زمان به طور خود به خود بهبود یابد. در غیر این صورت، راه‌های مختلفی برای مدیریت این مشکل وجود دارد. برخی از روش‌های درمانی عبارت‌اند از:
- مشاوره روان‌شناختی
- آموزش به کودک در مورد کنترل مثانه و زمان مناسب برای رفتن به دستشویی
- تغییرات در سبک زندگی
- درمان دارویی مثل استفاده از داروی دسموپرسین (DDAVP) یا داروهای آنتی‌کولینرژیک در مواردی که سایر روش‌ها موثر نباشند.
درمان فوری شب ادراری کودک
برای درمان فوری شب ادراری در کودکان، معمولاً به دنبال راه‌حل‌های فوری و نهایی نیستیم؛ زیرا شب ادراری در بسیاری از موارد با گذر زمان بهبود پیدا می‌کند و نیاز به درمان فوری ندارد. بااین‌حال، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- تغییرات در رژیم غذایی با کم یا محدودکردن مصرف مایعات، نوشابه‌های گازدار و مواد محرک مثل کافئین یا قهوه از عصر تا زمان خواب.
- استفاده از آلارم رطوبت که با پر شدن مثانه، صدای هشدار می‌دهند و کودک را از خواب بیدار می‌کنند. این کار کمک می‌کند تا کودک به مرور زمان عادات کنترل مثانه خود را تقویت کند.
- تشویق کودک برای رفتن به دستشویی قبل از خوابیدن
- تشویق به دستشویی مکرر
- پاداش دادن به کودک در صورت خیس نکردن رختخوابش
- عدم مصرف کنسرو، فست‌فودها و غذاها و میوه‌های طبع سرد مثل هندوانه، مرکبات، ماست و دوغ
درمان خانگی شب ادراری کودکان
برخی روش‌های خانگی و طب سنتی ممکن است به کاهش شب ادراری کودک کمک کنند. هرچند که تأثیرات این روش‌ها ممکن است در هر کودک متغیر باشد.
اینفینیتی کیدز، بهترین فروشگاه لباس بچه گانه آنلاین است که می‌توانید برای خرید لباس دخترانه، لباس پسرانه و همچنین خرید لباس نوزادی با بهترین کیفیت و مناسب‌ترین قیمت‌ها از آن تهیه کنید.
همچنین متذکر می‌شویم که این روش‌ها به‌تنهایی معمولاً کافی نیستند و باید به همراه سایر روش‌های درمانی مدنظر قرار گیرند. برخی از این روش‌ها عبارت‌اند از:
- مخلوط کردن مقداری شکر با پودر دارچین و میل‌کردن آن برای صبحانه
- ماساژ آرام زیر شکم کودک با مقدار کمی روغن‌زیتون داغ
- دادن آب قره‌قروت حداقل ۱ ساعت قبل از خواب
- دادن گردو و کشمش قبل از خواب
- دادن یک قاشق چایخوری عسل قبل از خواب یا مخلوط عسل و شیر برای صبحانه
- ترکیب ۲ قاشق غذاخوری سرکه سیب همراه با عسل و آب
- ترکیب نصف قاشق چایخوری دانه خردل همراه با شیر گرم حداقل ۱ ساعت قبل از خواب
- ترکیب ۱ قاشق چایخوری دانه‌های رازیانه همراه با شیر گرم
- مصرف ۲ تا ۳ عدد موز
- خوردن تخم کدوتنبل
- مصرف چای گیاهی خشک
- مصرف زیره سبز
- پیاز
درمان شب ادراری کودکان با پیاز
پیاز معمولاً به‌عنوان یک روش درمانی در طب سنتی مورداستفاده قرار گرفته است و ادعاهای مختلفی درباره خواص آن وجود دارد. اما تاکنون تحقیقات علمی کافی در مورد تأثیرات مستقیم پیاز بر درمان شب ادراری در کودکان انجام نشده است؛ بنابراین نتایج و ادعاهای این موارد مبتنی بر تجربیات مردمی ممکن است متفاوت باشند و نمی‌توان به آن اعتماد کرد. مثلاً برخی از مردم می‌گویند که مالش زیر شکم با معجون به‌دست‌آمده از ترکیب ۱ قاشق عسل، ۱ قاشق فلفل همراه با زردچوبه و پیاز قرمز و سفید رنده شده می‌تواند در کاهش این اختلال مفید باشد.
بیشتر بخوانیم: بهترین و موثرترین روش‌های درمان خانگی سرما خوردگی کودک و نوزاد را بشناسید.
اگرچه مواد طبیعی مثل پیاز و عسل ممکن است در کاهش شب ادراری کودک خواصی داشته باشند، اما اثرات آن‌ها باید بااحتیاط و با مشورت پزشک یا متخصص بهداشت کودکان در نظر گرفته شوند. همچنین، ترکیبات مورداستفاده مانند فلفل و زردچوبه ممکن است در برخی از کودکان حساسیت نشان دهند.
برخی از مردم باور دارند که مصرف گلابی می‌تواند به کاهش شب ادراری کمک کند. بااین‌حال، تأیید علمی در این زمینه کمتر است.
عوارض شب ادراری کودک
شب ادراری کودک ممکن است عوارض جسمی و روانی مختلفی داشته باشد. برخی از عوارض احتمالی شب ادراری در کودکان عبارت‌اند از:
- تأثیر بر خواب کودک، ایجاد برخی اختلالات در خواب از جمله بیداری مکرر در شب و نقص در کیفیت خواب
- تأثیر بر خود اعتمادی، عزت‌نفس و اعتمادبه‌نفس کودک
- تأثیرات منفی بر روابط اجتماعی به دلیل احساس شرم و استرس شب ادراری
- فشار و استرس خانوادگی
- مسائل پزشکی مرتبط با عفونت‌های ادراری یا مشکلات ساختاری در دستگاه ادراری یا ایجاد بثورات در ناحیه تناسلی
